رزبری پای (Raspberry Pi) یک مینی کامپیوتر قدرتمند و مقرون‌به‌صرفه است که در پروژه‌های متعددی از اتوماسیون خانگی گرفته تا رباتیک و اینترنت اشیاء کاربرد دارد. با این وجود، هنگام راه‌اندازی یا استفاده مکرر ممکن است با مشکلات فنی آزاردهنده‌ای مواجه شوید. اگر شما هم تا حالا با بوت نشدن، قطع ناگهانی، یا کار نکردن دوربین مواجه شده‌اید، نگران نباشید. اغلب این مشکلات دلایل ساده‌ای دارند و به راحتی قابل حل هستند.
در این مقاله راه‌حل‌های کارشناسی‌شده برای برطرف کردن ۱۰ مورد از رایج‌ترین ایرادات رزبری پای را بررسی می‌کنیم تا بتوانید بدون نیاز به تعمیر یا تعویض برد، ادامه پروژه‌تان را پیش ببرید.
رزبری پای روشن نمیشود یا بوت نمیشود
اگر چراغ سبز یا قرمز روی برد چشمک نمی‌زند، سیستم تصویر نمی‌دهد یا به هیچ‌وجه بالا نمی‌آید، مشکل ممکن است از کارت حافظه، منبع تغذیه یا فایل سیستمعامل باشد.
برای شروع، بهتر است کارت حافظه را با نرم‌افزار SD Formatter فرمت کرده و از برنامه رسمی Raspberry Pi Imager برای نصب سیستمعامل استفاده شود. منبع تغذیه نیز باید دارای قابلیت تأمین حداقل ۲.۵ آمپر جریان باشد. همچنین اطمینان حاصل کنید که فایل‌های بوت و config.txt به درستی در کارت SD ذخیره شده‌اند.
علائم:
- چراغ سبز یا قرمز پاور روشن نمیشود یا فقط چشمک می‌زند.
- هیچ تصویری روی HDMI نمایش داده نمیشود.
- کارت SD شناسایی نمیشود.
روش حل:
- از کارت SD با استاندارد Class 10 یا A1 استفاده کنید.
- سیستمعامل را با Raspberry Pi Imager و نه NOOBS نصب کنید.
- آداپتور ۵ ولت با حداقل خروجی ۲.۵ آمپر واقعی تهیه نمایید.
- در صورت نیاز، فایل config.txt را اصلاح کرده و hdmi_safe=1 را فعال کنید.
گیر کردن رزبری پای روی صفحه رنگی یا NOOBS
گیر افتادن روی صفحه‌ی رنگی یا لوگوی NOOBS اغلب به دلیل نصب ناقص سیستم عامل روی کارت SD یا ناسازگاری رزولوشن خروجی HDMI با مانیتور است. استفاده از نسخه‌ی کامل و به‌روز Raspberry Pi OS و تست کردن برد روی یک مانیتور دیگر میتواند این مشکل را برطرف کند. اگر باز هم مشکل باقی بود، داخل فایل config.txt گزینه‌ی hdmi_safe=1 را فعال کنید.
چرا این اتفاق می‌افتد؟
- نصب ناقص سیستمعامل
- فرمت اشتباه SD Card
- ناسازگاری مانیتور HDMI
راه‌حل:
- کارت حافظه را با نرم‌افزار SD Formatter فرمت کنید.
- به جای NOOBS از نسخه سبک‌تر Raspberry Pi OS استفاده کنید.
- مانیتور یا کابل HDMI را با یک مدل دیگر تست کنید.
عدم اتصال از طریق SSH (کار نکردن SSH روی رزبری پای)
SSH به‌صورت پیش‌فرض روی سیستم‌عامل‌های جدید غیرفعال شده است. برای فعال‌سازی، کافی است یک فایل متنی با نام ssh و بدون هیچ پسوندی، در ریشهی کارت حافظه قرار دهید. سپس پس از بوت شدن رزبری، با استفاده از ابزارهای اسکنر شبکه میتوانید IP دستگاه را پیدا کرده و از طریق ترمینال یا اپلیکیشن‌های SSH به آن متصل شوید. در صورتی که پس از استفاده از دستورات همچنان اتصال برقرار نمیشود، اتصال رزبری به شبکه را بررسی کنید.
علت:
- SSH به‌صورت پیش‌فرض غیرفعال است.
- رزبری به شبکه متصل نیست.
- IP دستگاه شناسایی نشده است.
چطور حل کنیم؟
- فایل خالی به نام ssh در مسیر اصلی کارت حافظه ایجاد کنید.
- با ابزارهایی مثل Advanced IP Scanner یا Fing موبایل، IP برد را پیدا کرده و از این دستور استفاده کنید:
- text
- ssh pi@192.168.X.X
- رمز پیش‌فرض: raspberry
خاموش شدن متناوب یا ریست ناگهانی رزبری پای
قطع ناگهانی برق یا ریست شدن خودکار معمولاً به دلیل ضعف در منبع تغذیه یا دمای بیش از حد CPU برد اتفاق می‌افتد. استفاده از آداپتور اورجینال و مجهز کردن برد به هیتسینک یا فن میتواند این مشکل را متوقف کند. با دستور vcgencmd measure_temp میتوانید دمای CPU را بررسی نمایید. در صورتی که دمای دستگاه بیشتر از ۷۰ درجه سانتی‌گراد شود، احتمال خاموش شدن خودکار بالا می‌رود.
دلایل:
- افت ولتاژ از منبع تغذیه
- گرمای بیش از حد CPU
- خرابی سخت‌افزاری یا اتصال کوتاه
راه‌حل پیشنهادی ما:
- استفاده از آداپتور با کیفیت 5V 3A
- نصب فن یا هیتسینک روی پردازنده‌ها
- بررسی دمای دستگاه با دستور:
- text
- vcgencmd measure_temp
پورت USB کار نمیکند یا تجهیزات شناسایی نمی‌شوند
پورت‌های USB در رزبری پای معمولاً توان محدودی در تأمین برق دارند، خصوصاً زمانی‌که از ماژول‌های حجیم‌تری مثل کیبورد RGB یا هارد اکسترنال استفاده میشود. در چنین شرایطی استفاده از USB HUB با تغذیه جداگانه بهترین راهکار است. اگر مطمئن هستید که دستگاه با سخت‌افزار شما ناسازگار نیست، وضعیت پورت‌ها را با دستور lsusb بررسی کنید.
رفع مشکل:
- بررسی وضعیت پورت‌ها با دستور:
- text
- lsusb
- استفاده از آداپتور یا USB HUB با تغذیه مستقل
مشکل در نمایش صحیح کاراکترهای صفحه‌کلید
نمایش ناصحیح حروف فارسی یا علامت‌ها در Shell ممکن است به دلیل انتخاب اشتباه زبان کیبورد یا تنظیمات منطقه‌ای (locale) رخ دهد. با اجرای «raspi-config» و ورود به منوی Localization میتوانید Layout کیبورد را به استاندارد دلخواه تنظیم کنید. همچنین تغییر locale به en_US.UTF-8 برای جلوگیری از اختلال‌های چند زبانه‌ای مؤثر خواهد بود.
دلایل:
- اشتباه در انتخاب زبان کیبورد
- locale اشتباه در سیستم عامل
روش تنظیم صحیح:
Bash
sudo raspi-config
> Localisation Options
> Change Keyboard Layout
یا تغییر فایل locale به en_US.UTF-8 برای کیبورد استاندارد.
بیشتر بدانید: آموزش نصب اندروید روی رزبری پای ۴ (آپدیت ۲۰۲۵)
رزبری پای روی HDMI تصویر نمی‌دهد (Black Screen)
در صورتی که برد بالا می‌آید اما هیچ تصویری روی مانیتور مشاهده نمی‌کنید، احتمال ناسازگاری در رزولوشن یا فرمت سیگنال تصویر وجود دارد. بهترین راه برای اطمینان از خروجی تصویر، فعال کردن hdmi_safe=1 در فایل config.txt است. این گزینه به صورت خودکار، کم‌ترین رزولوشن پایدار را انتخاب میکند که روی اکثر مانیتورها قابل نمایش است.
بررسی‌های لازم:
- بررسی پورت و کابل HDMI
- تنظیم رزولوشن در فایل config.txt
ماهرانه‌ترین راه:
فعال کردن حالت safe:
ini
hdmi_safe=1
و ذخیره فایل config.txt در کارت حافظه بوت
دوربین رزبری پای کار نمیکند
برای فعال‌سازی ماژول دوربین، ابتدا باید گزینه‌ی Camera در واسط raspi-config فعال شود. فلت اتصال دوربین نیز باید به درستی وصل شده باشد؛ بخش فلزی باید به سمت پورت HDMI باشد. در نسخههای جدید رزبری، دستورات متداول مانند raspistill دیگر پاسخگو نیستند و از ابزار جدید libcamera باید استفاده شود.
دلایل رایج:
- غیرفعال بودن Camera Interface
- اشتباه در اتصال فلت دوربین
- استفاده از دستورات قدیمی مانند raspistill در نسخههای جدید
تنظیمات:
Bash
sudo raspi-config
> Interface Options
> Enable Camera
تست دوربین:
Bash
libcamera-still -o test.jpg
نمایش تصویر سیاه یا خالی هنگام استفاده از دوربین
عملکرد نامناسب دوربین گاهی به دلیل نور ناکافی، تنظیمات دستی اشتباه یا دوربین‌های معیوب است. تنظیم اتوماتیک Exposure و ISO با دستور libcamera-still در بسیاری موارد مشکل را برطرف میکند. اگر صفحه‌ای سیاه بدون هیچ تصویر مشاهده می‌کنید، ابتدا نور محیط را بررسی و سپس کابل دوربین را دوباره نصب نمایید.
راه حل سریع:
- اصلاح تنظیمات libcamera
- افزودن exposure یا تنظیمات auto
مثلاً:
Bash
libcamera-still -o image.jpg –exposure auto –gain 1
وایفای کار نمیکند اما اتصال Ethernet فعال است
ﻣﺸﮑﻼﺕ Wi-Fi زمانی رخ میدهد که wpa_supplicant.conf به درستی نوشته نشده باشد یا SSID اشتباه وارد شود. باید از دقت در حروف بزرگ و کوچک در رمز و نام شبکه مطمئن شوید. همچنین، بعضی از نسخههای Raspberry Pi نیاز دارند WiFi به صورت دستی از طریق ابزارهای گرافیکی یا دستورات rfkill فعال شود.
دلایل:
- تنظیمات ناقص فایل wpa_supplicant.conf
- اشتباه SSID یا رمز عبور
روش رفع مشکل:
- بررسی شبکه با:
Bash
ifconfig
- و بازنویسی فایل /etc/wpa_supplicant/wpa_supplicant.conf
عدم امکان تغییر یا ریست رمز عبور
اگر رمز ورود کاربر اصلی (pi) را فراموش کرده‌اید و اتصال SSH هم ممکن نیست، میتوانید کارت حافظه را در سیستم دیگری قرار داده و از طریق فایل سیستم، اسکریپت راه‌اندازی را به‌گونه‌ای ویرایش کنید که رمز عبور جدیدی ثبت شود. در صورت دسترسی به ترمینال، دستور passwd pi برای تغییر رمز عبور کافی است.
از طریق ترمینال:
Bash
passwd pi
در صورت دسترسی نداشتن:
- وارد کارت SD از سیستم دیگر شوید
- با اضافه کردن دستور تغییر رمز در rc.local یا drop into shell
جدول قطعات پیشنهادی برای پایداری بالاتر رزبری پای
| قطعه مورد نیاز | کاربرد اصلی | توصیه ما برای انتخاب مناسب |
| فن یا هیتسینک | کاهش دمای CPU، جلوگیری از ریست | مدل 40x40mm حرارتی با چسب |
| آداپتور 5V 3A اصلی | تغذیه مطمئن و پایدار | برندهای اورجینال شناخته‌شده |
| کارت SD A1/UHS-I پرسرعت | افزایش سرعت خواندن/نوشتن | SanDisk Ultra 32GB A1 |
| USB HUB با تغذیه جداگانه | تغذیه و اتصال هم‌زمان چندین USB | مدل Orico یا UGreen |
| کابل HDMI مقاوم | انتقال تصویر پایدار و بدون قطعی | طول کم، کیفیت ساخت بالا |
پرسش‌های رایج درباره مشکلات Raspberry Pi
- آیا خراب شدن کارت حافظه باعث بوت نشدن رزبری پای میشود؟
بله، کارتهای بیکیفیت یا آسیب‌دیده یکی از عوامل اصلی بوت نشدن هستند. - چگونه دمای برد را بررسی کنیم؟
با دستور vcgencmd measure_temp میتوان دمای CPU را مشاهده کرد. دماهای بالای ۷۵ درجه نشان‌دهنده نیاز به خنک‌کننده هستند. - آیا می‌توانم تمام این مشکلات را بدون ابزار خاصی رفع کنم؟
در اغلب موارد بله. تنها با داشتن دسترسی به یک کامپیوتر دیگر و تنظیمات مناسب میتوانید بیشتر مشکلات نرم‌افزاری رزبری را حل کنید.
جمع‌بندی
موفقیت در استفاده از Raspberry Pi فقط به خرید برد محدود نمیشود. شناخت مشکلات رایج این برد و آشنایی با راه‌حل‌های سریع و مؤثر باعث میشود در پروژه‌هایتان عقب نمانید و بدون نیاز به تعمیرکار، خودتان ایرادها را برطرف کنید. همچنین استفاده از قطعات جانبی مناسب، از بروز بسیاری از مشکلات سخت‌افزاری جلوگیری میکند.
اگر هنوز هم سؤالی در مورد خرید برد رزبری پای یا خرید درست تجهیزات مکمل آن دارید، تماس با یک کارشناس خبره میتواند بهترین گزینه شما باشد.
اگر قصد خرید ماژول‌های التراسونیک، سنسورهای فاصله‌سنج، بردهای رزبری Raspberry یا هر نوع قطعه الکترونیکی را دارید، میتوانید با ما تماس بگیرید. به عنوان فروشنده قطعات الکترونیک، آماده ارائه مشاوره تخصصی و تامین تجهیزات مورد نیاز پروژه‌های شما هستیم.
